Theory of Multiple Intelligences
เด็กทุกคนจะมีความไวที่จะพัฒนาปัญญาในด้านใดด้านหนึ่งเสมอ เด็กบางคนอาจจะเก่งเรื่องทางกายภาพ ชอบเคลื่อนไหว เล่นกีฬาได้อย่างคล่องแคล่วแต่กลับไม่ชอบนั่งอ่านหนังสือนิ่งๆ ในขณะที่เด็กบางคนอาจชอบการวาดรูป ชอบขีดเขียนและไม่สนใจการคิดคํานวณตัวเลขเลยก็เป็นได้ ถ้าคุณพ่อคุณแม่พบความไวในการเรียนรู้ของลูกและจัดสภาพการเรียนรู้ได้อย่างเหมาะสมทั้งด้านข้อมูลและสภาพแวดล้อมรอบตัว มีการสอน การฝึกฝนที่ดี จะทําให้เด็กพัฒนาความไวในการเรียนรู้ฝึกฝนจนเป็นทักษะและกลายเป็นความสามารถพิเศษเฉพาะของปัญญาด้านนั้นได้ในที่สุด
**ตามแนวคิดของพหุปัญญา ความฉลาดในด้านต่างๆ สามารถพัฒนาได้ตลอดชีวิตและเปลี่ยนแปลงได้ตลอดเวลาขึ้นอยู่กับช่วงวัยและสถานการณ์ในชีวิต**
Bodily Kinesthetic Intelligence
ปัญญาด้านการเคลื่อนไหวร่างกาย
ปัญญาในด้านนี้จะเกี่ยวกับความสามารถในการใช้ร่างกาย บุคคลที่มีความสามารถด้านนี้จะสามารถเคลื่อนไหวร่างกายได้อย่างคล่องแคล่ว
ในเด็กเล็กจะสามารถใช้มือหยิบจับหรือถือสิ่งของได้คล่อง มีความสามารถในการสัมผัสสูง สามารถเรียนรู้ได้โดยการได้ลงมือทําสิ่งต่างๆด้วยตนเอง เคลื่อนไหวได้อย่างมั่นใจ สามารถเรียนรู้กิจกรรมกีฬาต่างๆได้ด
Spatial Intelligence
ปัญญาด้านมิติสัมพันธ์
ปัญญาในด้านนี้จะเกี่ยวพันกับศิลปะแขนงต่างๆ และการใช้รูปทรงต่างๆมาประกอบเป็นมิติ เด็กที่มีความสามารถด้านนี้จะสามารถมองเห็นเป็นภาพ สร้างภาพขึ้นในจินตนาการหรือคิดเป็นภาพได้ดีมาก เมื่อโตขึ้นจะมีความสามารถในการเป็นช่างภาพ ศิลปิน วิศวกร สถาปนิก
บุคคลที่มีปัญญาในด้านมิติสัมพันธ์เด่น จะไวต่อการเห็นมาก เห็นโครงสร้างสิ่งต่างๆได้ดี มักจะคิดเป็นรูปภาพและมีประสาทสัมผัสด้านทิศทางและสถานที่ดีมาก ในเด็กเล็กจะสามารถเข้าใจเรื่อง ซ้าย ขวา หน้า หลังได้อย่างรวดเร็ว
Naturalist Intelligence
ปัญญาด้านธรรมชาติ
ปัญญาในด้านนี้จะเกี่ยวกับการเข้าในสิ่งแวดล้อมรอบตัว ทั้งสิ่งมีชีวิตและไม่มีชีวิต เข้าใจธรรมชาติ ในเด็กโตที่มีความสามารถในด้านนี้จะสามารถรับรู้และสังเกตธรรมชาติของพืชสัตว์ สิ่งแวดล้อมรอบตัว ตลอดจนลักษณะทางภูมิศาสตร์ เช่น ดิน หิน แร่ธาตุ ท้องฟ้า เมฆ ดวงดาว สามารถชื่นชม รู้จักและเข้าใจสิ่งแวดล้อมได้อย่างลึกซึ้งในเด็กเล็กจะชอบเรียนรู้นอกบ้าน เล่นกลางแจ้ง
Intrapersonal Intelligence
ปัญญาด้านการเข้าใจตน
ผู้ที่มีปัญญาด้านนี้สูงจะมีความเข้าใจในตนเอง
มีความสามารถในการ เข้าใจสภาพอารมณ์และความรู้สึกของตัวเองที่เกิดขึ้นในสภาพการณ์ที่แตกต่างกัน เด็กกลุ่มนี้จะชอบทํางานตามลําพัง สามารถเล่นคนเดียวได้อย่างสบายใจ
ในเด็กเล็กจะบอกอารมณ์ ความรู้สึกและความต้องการของตัวเองได้ดี เมื่อโตขึ้นจะสามารถวางจุดมุ่งหมายในชีวิตได้ตามความชอบและความเป็นจริงได้
“Stories are the single most powerful weapon in a leader’s arsenal”
― Howard Gardner
Interpersonal Intelligence
ปัญญาด้านมนุษยสัมพันธ์
เด็กที่มีความสามารถในด้านนี้จะสามารถทํางานร่วมกับผู้อื่นได้ดี มีความเข้าใจในผู้อื่นสูง มีความ สามารถพิเศษในการสังเกต รับรู้ความรู้สึกและอารมณ์ของผู้อื่นได้ มักจะมีลักษณะที่เป็นมิตรและเปิดเผยตามธรรมชาติ ในเด็กโตจะมีความสามารถพิเศษในการเป็นผู้นำหรือหัวหน้าทีม ในเด็กเล็กจะทำความรู้จักกับเพื่อนใหม่ได้รวดเร็ว สามารถทำงานกลุ่มได้ดี
เด็กที่มีปัญญาในด้านนี้สูงจะเรียนรู้เรื่องราวต่างๆได้ดีเมื่อมีการสนทนาติดต่อสัมพันธ์กับผู้อื่นหรือจากการฟังเรื่องเล่า
Verbal-Linguistic Intelligence
ปัญญาทางด้านภาษา
เด็กที่ถนัดในด้านนี้จะมีความสามารถเด่นในด้านภาษา สามารถเรียนรู้เรื่องคําได้อย่าง รวดเร็ว สามารถพูดได้เร็ว เมื่อโตขึ้นจะเล่านิทานได้ดี สามารถอ่านโคลงกลอนได้ เก่งในด้านโต้วาที มีความสามารถทางด้านการเขียน
ผู้ที่มีความสามารถทางด้านนี้จะชอบเล่นกับภาษา ชอบการเล่นคํา ผวนคํา มีความเข้าใจ สำนวนอุปมาอุปไมย สามารถใช้โวหารได้ดี ชอบอ่านหนังสือ สามารถอ่านหนังสือได้ทีละนานๆ มีทักษะในการฟังดี เด็กกลุ่มนี้จะเรียนรู้ได้ดีจากการฟัง พูด อ่าน เขียน ในเด็กเล็กจะเรียนรู้เรื่องคำหรือภาษาได้อย่างรวดเร็ว
Logical Intelligence
ปัญญาด้านตรรกะและคณิตศาสตร์
ปัญญาในด้านนี้เป็นรากฐานของวิชาวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ชนิดต่างๆ เด็กที่มีปัญญาทางด้านนี้เด่นจะคิดได้อย่างมีเหตุมีผล ชอบฟังการอธิบายเหตุผล ต้องการคําอธิบายในด้านต่างๆอย่างละเอียด ชอบพิจารณาหารูปแบบของสิ่งต่างๆ ชอบการทดลองและศึกษาผลลัพธ์ ในเด็กเล็กจะชอบทดลองสิ่งต่างๆที่เกิดจากความคิดของตนเอง
Musical Intelligence
ปัญญาด้านตรรกะและคณิตศาสตร์
ปัญญาในด้านนี้เป็นรากฐานของวิชาวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ชนิดต่างๆ เด็กที่มีปัญญาทางด้านนี้เด่นจะคิดได้อย่างมีเหตุมีผล ชอบฟังการอธิบายเหตุผล ต้องการคําอธิบายในด้านต่างๆอย่างละเอียด ชอบพิจารณาหารูปแบบของสิ่งต่างๆ ชอบการทดลองและศึกษาผลลัพธ์ ในเด็กเล็กจะชอบทดลองสิ่งต่างๆที่เกิดจากความคิดของตนเอง